پرسش و پاسخ های مهم در مورد هپاتیت

زردی یا یرقان چیست؟
- مشهورترین نشانه بیماری‌های کبدی در بین مردم زردی است. زردی نشانه بیماری است نه خود بیماری
آیا زردی که در برخی نوزادان تازه متولد شده دیده می‌شود، یک بیماری کبدی است؟
- علت زرد شدن نوزادان بستگی به زمان وقوع دارد. در صورتیکه زرد شدن پس از روز سوم و تا پایان هفته اول تولد باشد، زردی فیزیولوژیک نامیده می‌شود و در صورتیکهزردی پس از هفته اول تولد بروز کند، ممکن است به علت مصرف شیر مادر باشد.
- در صورتیکه زردی همراه با تشنج، خوب شیر نخوردن باشد، احتمالا ناشی از نقص‌های ژنتیکی آنزیمی است. در هر صورت زردی نوزاد در اغلب موارد منشاکبدی ندارد و واگیردار نیست.
هپاتیت چیست؟
- هپاتیت یک بیماری است که کبد را متورم کرده و فعالیت آن را مختل می‌سازد.
- این بیماری به علت‌های مختلفی از قبیل ویروس‌ها، باکتری‌ها ، داروها، الکل و … ایجاد می‌شود.
هپاتیت ویروسی چیست؟
- هپاتیت ویروسی ناشی از ویروس‌های مختلفی است که شایعتر از همه هپاتیت ویروسی D,C,B,A می باشد.
هپاتیت A چیست؟
- هپاتیت A به علت ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود. هپاتیت A بیماری است که از راه مدفوعی _دهانی منتقل می‌شود و اغلب بیماری خودبخود خوب می‌شود و بطرف مزمن شدن نمی‌رود.
هپاتیت B چیست؟
- هپاتیت B به علت ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. آلودگی به ویروس هپاتیت به سه حالت متفاوت ممکن است دیده شود که شامل
  - هپاتیت حاد،
  - هپاتیت مزمن
  - و آلودگی بدون علامت است.
هپاتیت B حاد به چه صورت تظاهر می‌نماید؟
- در این حالت، بیمار پس از یک دوره مقدماتی با نشانه‌هایی مانند تب،سرماخوردگی، تهوع، استفراغ و درد شکم، دچار زردی می‌شود. اولین عضوی که زردی در آن مشاهده می‌شود، سفیدی چشم‌ها است. هپاتیت B حاد به طور معمول خودبخود بهبود می‌یابد و پس از ۶ ماه خون از ویروس پاک می‌شود و فقط در ۵ تا ۱۰ درصد بیماران بالغ ممکن است آلودگی مزمن شود.
هپاتیت B مزمن به چه صورت تظاهر می‌یابد؟
- در صورتیکه درگیری کبد بیش از ۶ ماه طول بکشد، بیماری را مزمن می‌نامند. در این حالت علائم کمتری تظاهر می‌یابد و بیماری فقط از طریق بررسی‌های آزمایشگاهی شناخته می‌شود. این افراد باید تحت نظر پزشک قرار گیرند.
آلودگی بدون علامت در هپاتیت B به چه صورت است؟
- در این حالت فرد بدون هیچگونه نشانه بالینی بیماری کبدی ویروس هپاتیت را در خون خود دارد و می‌تواند آنرا به سایرین انتقال دهد. به این افراد ناقل سالممی‌گویند.
چه اقداماتی برای ناقل سالم مورد احتیاج است؟
- فرد ناقل سالم احتیاج به درمان و نمونه برداری ندارد. فقط برای کنترل کار کبد، باید هر شش ماه یکبار توسط پزشک بررسی شود و رعایت دستورات بهداشتی برای عدم انتقال ویروس به سایرین را انجام دهد.لازم است برای اطرافیان فرد واکسیناسیون هپاتیت B انجام گردد.
راههای انتقال هپاتیت B کدام است؟
- تولد از مادر آلوده به هپاتیت B
- تماس جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده
- استفاده مشترک از ابزارهای آلوده تیز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تیغ و مسواک
- تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده
- اقداماتی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در مکان‌های نامطمئن و با وسایل آلوده و غیر استریل
هپاتیت B از چه راههایی انتقال نمی‌یابد؟
- هپاتیت B طریق
  - دست دادن
  - در آغوش گرفتن
  - بوسیدن
  - نشستن در کنار فرد آلوده
  - و سایر تماس‌های معمول انتقال نمی‌یابد.
  - حضورافراد آلوده در محیط‌های کار و اجتماع بلامانع است.
آیا ظرف غذای فرد مبتلا به هپاتیت B باید از بقیه جدا شود؟
- خیر-برخلاف هپاتیت A ، ویروس هپاتیت B از راه خون و فرآورده‌های خونی و دیگر ترشحات بدن منتقل می‌شود، بنابراین فرد مبتلا به هپاتیت B احتیاجی به ایزوله شدن ندارد و فقط باید از تماس نزدیک با خون و بقیه ترشحات او پرهیز کرد.
با توجه به اینکه در کشور ما، حدود ۳ میلیون ناقل هپاتیت B وجود دارد، برای جلوگیری از سرایت، آیا لازم است که واکسن هپاتیت به همه مردم تزریق شود؟
- بنابه دلایل علمی واکسیناسیون در همه مردم لازم نیست. تزریق واکسن فقط در نوزادان و گروههای در معرض خطر انجام می‌شود. گروههای در معرض خطر یعنی کسانیکه در معرض یکی از راههای انتقال ویروس قرار دارند.مانند پرسنل پزشکی و پیراپزشکی.
اگر کسی به هپاتیت B حاد مبتلا شود، آیا بدین معنی است که کبد خود را از دست می‌دهد؟
- خیر- ۹۰ تا ۹۵ درصد افرادی که هپاتیت B حاد می‌گیرند، با واکنش مناسب بدن خود بهبود می‌یابند و ویروس از بین می‌رود.فقط تا ۵ درصد این افراد مبتلا به هپاتیت مزمن می‌شوند. در گروه مزمن هم اغلب افراد فقط ناقل سالم محسوب می‌شوند و درصد کمی (۱۰-۵%) دچار عوارض شدید می‌شوند.
در ایران شایعترین راه انتقال ویروس هپاتیت B کدام است؟
- در کشور ما شایعترین راه انتقال از مادر آلوده به نوزاد است.
اگر همسر فردی ناقل هپاتیت B باشد. برای جلوگیری از ابتلا بقیه افراد خانواده باید چه کار کرد؟
- همسر و فرزندان بیمار و کسانیکه با وی در یک منزل زندگی می‌کنند باید واکسینه شوند و وسایلی که موقع استفاده از آنها احتمال ایجاد جراحت می‌رود مثل مسواک، شانه و به خصوص تیغ ریش تراشی، باید برای هر فرد منحصر به فرد باشد.
به چه کسانی واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود؟
- کلیه نوزادن متولد شده از سال ۱۳۷۲
- افرادی که به علت بیماری‌های خاص مانند تالاسمی یا هموفیلی نیاز به تزریق مکرر خون یا فرآورده‌های خونی دارند.
- افرادی که دیالیز می‌شوند.
- پرسنل پزشکی (پزشکان، پرستاران و…)
- کسانیکه با فرد ناقل در یک منزل زندگی می‌کنند.
اگر یکی از دوستان و همکاران ناقل هپاتیت باشد، آیا لازم است که واکسن هپاتیت تزریق گردد؟
- خیر- روابط دوستانه، همکار بودن، داشتن رفت وآمد خانوادگی شانسی برای انتقال هپاتیت B ندارد، بنابراین نیازی به واکسیناسیون نیست.
هپاتیت C چیست؟
- هپاتیت C به علت ویروس هپاتیت C ایجاد می‌شود. هپاتیت C حاد بر خلاف نوع A و B تقریبا بدون علامت است و ممکن است علائم غیر اختصاصی مانند سرماخوردگی و بی اشتهایی ایجاد نماید.
آیا هپاتیت C حاد مانند A و B ، اغلب خودبخود بهبود می‌یابد؟
- متاسفانه خیر – هپاتیت C حاد (۷۰تا ۸۵%) موارد تبدیل به عارضه‌ای مزمن می‌شود و باعث اختلال کارکرد کبد می‌گردد.
راههای انتقال هپاتیت C چیست؟
- تزریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده
- استفاده مشترک از ابزارهای آلوده تیز و برنده مانند سوزن و سرنگ، تیغ اصلاح و مسواک
- تماس جنسی حفاظت نشده با فرد آلوده
- خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش، خدمات پزشکی و دندانپزشکی در محل‌های نا مطمئن و با وسایل آلوده
- تولد از مادر آلوده به هپاتیت C
شایعترین راه انتقال هپاتیت C در کشور ما کدام است؟
- درحال حاضر استفاده از سرنگ‌های مشترک بین معتادان تزریقی شایعترین راه انتقال در کشور ماست.
آیا ممکن است فردی هم هپاتیت C داشته باشد، هم هپاتیت B ؟
- با توجه به راههای مشترک انتقال این دو ویروس پاسخ مثبت است. اغلب کسانیکه آلودگی به هر دو ویروس را دارند، معتادان تزریقی هستند.
واکسن برای جلوگیری از انتقال هپاتیت C وجود دارد؟
- تاکنون واکسنی ساخته نشده که بتواند در برابر ویروس هپاتیت C مصونیت ایجاد کند.
کدام ویروس هپاتیت از راه جنسی بیشتر منتقل می‌شود؟
- ویروس هپاتیت B بیش از هپاتیت C از راه تماس جنسی منتقل می‌شود. موارد هپاتیت C ناشی از تماس جنسی غالباً در افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند دیده می‌شود.
- با توجه به شباهت راههای انتقال هپاتیت و ویروس عامل بیماری ایدز، بسیاری از مبتلایان به ویروس ایدز بطور همزمان به ویروس هپاتیت B و C هم آلوده اند، که این امر موجب تشدید علائم و مشکلات بیماران و کوتاه تر شدن عمر آنان می‌شود.
آیا تاتو‌ها باعث انتقال ویروس می‌شود؟
- بله – انواع خالکوبی و تاتو بویژه اگر در مکان‌های سنتی و آلوده انجام شود، هپاتیت B و C را منتقل می‌کند. در صورت تمایل به انجام تاتو حتما از وسایل یکبار مصرف و مکان‌های مطمئن استفاده شود.
راههای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B و C کدام است؟
- باتوجه به راههای انتقال هپاتیت B و C راههای پیشگیری عبارتند از :
  - تزریق سه نوبت واکسن هپاتیت B در افراد در معرض خطر
  - جلوگیری از تماس با خون یا سایر ترشحات افراد آلوده (عدم استفاده از وسایل آغشته به خون مانند تیغ، خالکوبی، تاتو و …)
  - ترک اعتیاد، تغییر شیوه‌های مصرف و پرهیز جدی از استفاده اشتراکی از سرنگ‌ها
  - پرهیز از تماس جنسی مشکوک و حفاظت نشده
اگر لباس کسی آغشته به خون بیمار مبتلا به هپاتیت B و یا C شود، چه اقداماتی باید انجام داد؟
- در صورتیکه لباس یا هر شیئی دیگری به خون فرد آلوده آغشته شود، در ابتدا باید خون را با آب سرد در حالی که دستکش به دست است کاملا شسته شود. چون ویروس در خون خشک شده هم تا مدتی باقی می‌ماند، بنابراین باید خون کاملا پاک شود. سپس با دو روش می‌توان وسیله را ضد عفونی کرد:
  - استفاده از مواد ضد عفونی کننده مانند مایعات سفید کننده و مواد کلر دار برای مدت ۲۰ دقیقه
  - جوشاندن برای مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه
آیا برای مبتلایان به هپاتیت C محدودیتی از نظر ازدواج وجود دارد؟
- یکی از راههای انتقال هپاتیت C ، انتقال از راه تماس جنسی با فرد آلوده است، ولی شانس این انتقال بسیار پایین می‌باشد، بطوریکه در اغلب موارد هپاتیت C از همسر به طرف مقابل منتقل نمی‌شود. بنایراین فرد آلوده به هپاتیت C می‌تواند ازدواج کند.
آیا وجود یک فرد ناقل در منزل خطرناک است؟
- در صورتیکه دستورات ساده بهداشتی رعایت شده و واکسیناسیون انجام شود، شانسی برای انتقال هپاتیت B بین افراد خانواده باقی نمی‌ماند.
آیا یک فرد ناقل هپاتیت C می‌تواند ازدواج کند؟
- با انجام واکسیناسیون برای همسر فرد ناقل هیچ خطری از نظر ازدواج وجود ندارد و باردار شدن دختر ناقل هم برای جنین خطرناک نیست، چون با استفاده از روش‌های پیشگیری می‌توان از آلودگی فرزند جلوگیری کرد.